بررسی جایگاه "قصد هنرمند" در مداخلات حفاظتی و مرمتی در آثار فرهنگی- تاریخی

در فرآیند حفاظت و مرمت آثار فرهنگی- تاریخی، مرمتگر ابتدا لازم است که شناخت کاملی نسبت به اثر تاریخی حاصل نماید؛ بنابراین به شناسایی، مطالعه و تفسیر هر آنچه به گونه­ای با اثر تاریخی ارتباط دارد، می­پردازد. بدین­گونه نقش هرمنوتیک در این فرآیند انکارناپذیر است. یکی از روش­های شناخت معنا و تفسیر و تأویل یک اثر در نقد ادبی و هنری، استناد به "نیت مؤلف" یا "قصد هنرمند" است. در این پژوهش به بررسی جایگاه قصد هنرمند در انجام مداخلات حفاظتی و مرمتی اثر تاریخی پرداخته شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده و گردآوری داده­ها از طریق بررسی منابع مکتوب (کتابخانه­ای و دیجیتالی) صورت پذیرفته است. در نهایت به تحلیل داده­ها، استدلال و نتیجه­گیری پرداخته شده است. در ابتدا به بیان مفهوم قصدگرایی در نقد هنر و نیز انواع قصدگرایی پرداخته شد. سپس مفهوم "ضد قصدگرایی" معرفی شد. انواع قصدگرایی که در اینجا معرفی شدند عبارتند از: قصدگرایی مطلق، قصدگرایی متعادل، قصدگرایی انحصاری، قصدگرایی شمولی و قصدگرایی فرضی. در ادامه انواع قصدگرایی در بستر حفاظت و مرمت آثار تاریخی مورد بررسی قرار گرفت؛ قصدگرایی­های مطلق، انحصاری و فرضی، جایگاهی در این فرآیند نداشتند؛ قصدگرایی شمولی با روش­های رایج در عرصه­ی حفاظت و مرمت تا حدودی همخوانی داشت. در نهایت دو دیدگاه به عنوان جمع­بندی ارائه شدند: قصدگرایی متعادل، به عنوان روشی مناسب­تر از سایر انواع قصدگرایی مطرح گردید. این نتیجه­گیری با احترام به اصالت مادی و معنوی اثر فرهنگی- تاریخی شامل اصالت کاربرد، ماده، شکل (فرم)، و محیط حاصل شد. همچنین در دیدگاهی دیگر، اثر تاریخی دارای هویتی پویا و مستقل در نظر گرفته شد، که جدای از نیت هنرمند اولیه به سیر خود در طول تاریخ ادامه می­دهد.